«سلیاک» که «روده باریک حساس به گلوتن» هم نامیده میشود، یک بیماری خودایمنی گوارشی مادامالعمر، با زمینه وراثتی است که در آن، فرد مبتلا، در صورت مصرف پروتئینی از دسته گلوتن (Gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار وجود دارد، دچار عدم تحمل شده و پس از مصرف گلوتن، این ماده وارد جدار روده باریک و منجر به تحریک سیستم ایمنی در روده فرد مبتلا به سلیاک میشود. در پی آسیب دیدن سلولهای روده باریک، پرزهای روده تحلیل رفته ((Villous Atrophy و فعالیت آنزیمهای این عضو کاهش مییابد و از آن جا که بخش عمدهای از جذب مواد غذایی در روده، توسط پرزهای روده صورت میگیرد، تخریب پرزها موجب سوء جذب مواد غذایی میشود و بدن قادر به جذب مواد مغذی مانند چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینها و مواد معدنی نخواهد بود.
بر اساس یافتههای قدیمی، تا سه دهه قبل ، «سلیاک» / Coeliac disease، یک بیماری گوارشی نادر محسوب میشد و تصور بر این بود که عمده مبتلایان آن، کودکان هستند؛ اما پیشرفت دانش ایمنشناسی و فراهم شدن امکان مطالعات بیشتر درباره بیماری سلیاک نشان داد این بیماری با نشانهها و تظاهرات متنوع و تقریباً در همه سنین یافت میشود و فراوانی آن، بیش از تصورات موجود است.
میزان شیوع بیماری سلیاک در ایران و جهان
مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد که طرح تحقیقاتی وی در دوره دستیاری فوق تخصص گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در زمینه بیماری سلیاک بوده و مقالات متعددی درباره این بیماری در مجلات مطرح بینالمللی منتشر کرده است، گفت: در گذشته، اساسا اعتقادی به شیوع بالای بیماری سلیاک وجود نداشت و تصور میشد که سلیاک، یک بیماری نادر است ؛ اما تحقیقات متعدد من و همکارانم در بیمارستان شریعتی و در سطح استانهای مختلف ایران نشان داد این بیماری مانند بسیاری از کشورهای غربی، از شیوع بالایی در کشور برخوردار است.